Hanggang
ngayon, hindi ko pa batid kung paano ko bibigyang-kasagutan ang ganitong klase
ng mga tanong nang umaayon din sa karampatang obhetibo-subhetibong tugon. Isa
pang bagay, dahil sa pagsasagot ko sa katanungang ito ay hindi ko napipigilan
ang sarili na lunurin muna sa mga sambitla ng musika. Hindi kaya’t ibig sabihin
noon ay hanggang ngayon ay bumabatay pa rin ako sa kung paano ako ipaliliwanag
ng bawa’t liriko na binabato ng mga paborito kong mga kanta, o kahit sa anong
aspekto ng anumang bagay? Nguni’t kung wala ito, sinisisid ko ang mga metapora,
ritmo at metro ng mga tula—parehong likha ng iba at sariling katha. Naalala ko
pa noon kapag nagsisimula pa lamang akong humabi ng mga salita, bahagi yata
talaga ang pagiging kuwela o malaro sa mga salita—sa pag-aakalang ito ang
tunguhin ng isang akda, partikular ng tula. Ilang beses ding nakapagsayang ng
mga papel, nakapagsunog—nang literal—ng mga larawan ng mga taong sinandalan at
sa hulí hihigupin din ang pangkalahatang lakas mo para sa kanilang kapakanan.
May mga oras na dumarating din sa pagkaubos sa pagkapuno—ito ang kabalintunaan
madalas.
Sa
tingin ko, ang bawa’t tao ay natural nang isang lipon ng mga sayá at pasakit—na
ang ganitong mga sitwasyon ang nagsisilbing mapag-ugnay na sanga ng
kani-kanilang buhay upang magkaroon pa ng makakapitan na may matibay na
pundasyon na unti-unti nang naguguho nilang buhay. Sa ganitong mga sitwasyon,
nahihirapan akong tuntunin kung saan ako nararapat kumíling—kung sa aking mga kapakinabangan o sa kanilang
mga adhika. Ano’t ano pa man, kung paano ko hinahabi ang mga tula kong
nasusulat kadalasan sa Ingles, hindi ako magdadalawang-isip na tangkilikin pa
ang lente kong iintindi, hindi lamang pumapatungkol sa akin, kundi sa mga taong
naniniwala sa akin.
Gayundin,
katulad ng nakatha kong mga tula, na dulot din ng aking mga karanasan, ito ang
naratibo kong pagtugon kung paano nagbibigay-kaisahan sa pagkawatak-watak ng
aking mga karanasan–na kahit hindi sigurado ang nag-aabang na kasiyahan o
kasukdulan umaayon pa rin ako rito nang walang natitinag na paniniwala ng
paghilom ng sariling mga sugat. Katulad nga ng tinuran ni Rogelio L. Ordonez sa
kanyang tulang ‘Di na Ako Makahabi ng Tula’, “… muli kong sasamyuin mga
pulang rosas sa ulilang hardin ng mga pangarap, muli kong idadampi ang palad sa
nagnaknak na sugat ng mga dantaon…” Hindi ba’t ang pakikibaka ng buhay ay
isa lamang pag-angat muli mula sa nangagsaling paniniwala upang pakurbahin na
lamang ang mga labing nilaylay ng sarili, at maging ng lipunan?
Ito ang aking
tuntungan, ito ang aking tutuntungan.
Comments
Post a Comment